The first was doing voluntary work for an organization based in the village I live in when I am not traveling. It involved visiting schools and orphanages, shelter homes and cooperating organizations. I would meet families who’d received acute help for a child. I’d visit ethic minority groups, one of them the Gujjar’s, a semi nomadic tribe.
The other happening that had a big effect on me was staying with an indigenous family in a valley in Pakistan, clasping the Afghani border, for almost a year. I would take part in their daily lifestyle, and embroider my time away.
Let me tell you about the first experience.
While I was traveling in Sri Lanka, very shortly after the tsunami happened, my mother told me a couple from our village was in Galle. Never eager to be too social, I did travel over to the South coast, curious to meet them; Marijke and Jacques from the organization Focus on Education.
Can it be called a coincidence that without having any further information, I checked in at a guest house where they’d left that very morning.
Meeting them had gone wrong.
Another try was successful and I met them in our own village back in the Netherlands. We made an agreement: on my next travel I would be a field worker for them. Having me going over to projects had another effect than when Marijke and Jacques would go over; organizations would not know I was coming and I was not treated as a highly regarded guest. No tinsel for me, no show and neither a propped up reality. I came unexpected and stayed as long as needed. Meanwhile I was handed a list from Marijke and Jacques where to go to, who to contact, what to watch out for, things to check, count and capture.
You could say I was both the eyes of Marijke and Jacques, they got to see and know through my stories and photos. An undiluted realization of their projects. Because how can you be sure money being send thousands of kilometers away from you is spend properly? How can you be certain others do what they promised? A cooperating organization abroad can talk sweet, only to get extra donations.
I started field work in India:
With only a photo and a general direction I found Dharmender, a young guy who’s undergone an operation on his skull through the help of Focus on Education. Years ago he was found with a construction helmet on in class. It turned out his skull lay open. He’d an electrical wire injuring his head. It had a gaping hole where you could see through, veins and vessels beating happily without any disruption. Dharmender was taken care for, he was brought to the nearest city by a cooperating Indian organization.
His arm was stitched to his skull in order for new tissue to grow. Then he went into rehabilitation and was ready to live on. His father cooked meals for the local police, his mother tended the children; 3 girls, another boy and a few cows. They lived in an old decrepit police building, without a toilet but with a door in the one bedroom they’d shared. I took a jeep from Dehra Dun to the base of a hilltop village. I walked for 3 hours up the hill to meet with people who wore hand-woven woolen pants and jackets. The children tended for hours on end the goats and sheep, who provide milk and wool for their cloths. Here are no school buildings, Indian government just don’t provide them in such difficult places. In cooperation with an Indian organization a school was built, and the children still kept continuing tending the never-ceasing to graze herbivores. But with one difference: the children were in the school, the goats on the grassy sloped around school; they would be collected when school was finished.
Schools were built in 5 other difficult to reach places in the hills in Himachal Pradesh.
I travelled south to visit a shelter home for run-away children. Children who knew instinctively that what they received as nurturing was not okay. Like a mother who is forced to be a prostitute, a sister who get raped in front of their eyes, a mother who remarried trice and a stepfather who doesn’t want to raise children not his own. Run away children do want something else instead of sniffing glue and selling their blood for a small fee.
A slum where parents need to be intoxicated in order to do the work they dread; manual getting rid of fecal matter in a city with over a million inhabitants. Parents prefer their children not to tend school so they can complete their earnings. Money to feed their children are additional expenses and so kids feed themselves by working for free in a simple restaurant where they may eat or resell the left overs.
A 6 weeks stay let me do case studies of elderly women and disabled youth. It is not exactly what I came for when I traveled over to check on an orphanage. More remarkable is that I spend weeks of work which has already been done before. I interviewed elderly women, which starts at an age of 45, who were left forgotten in a society growing towards individualism. I met with a misshapen young man who seemed at ease with his curved body and his wheelchair with deflated, dried out rubber tires.
I met with Surej, a boy of 13 with the life and responsibilities of a grown up man. He chose to work instead of going to school, perhaps because he went through too much already. His mother remarried trice, with a drug addict who forced her to have sex with men he brought along. When his sister was raped in front of Surej’ eyes he couldn’t deal with it anymore, and ran away.
Papadums are made from beans or rice, small additions to an Indian meal. Made by little fingers from girls sold at an early age. That is, the girls are sold, now working to set themselves ‘free’. Free in to a marriage with a man who highly treasure her golden adornments. As do her parents and unfortunately the girl herself too when she give birth to a daughter. Unless the girl receives an imaginary rope to pull herself out of this.
I met with a young man, Kaliappan, who’s born in a nomadic family who is part of a street beggars clan. His parents used to perform self-mortification acts. As a small boy he had to travel around and perform actions like wounding himself with knives to release blood or beating himself with an iron rod. As he grew up Kaliappan was not happy the way his family earned a living and he decide to leave. He took shelter in a center for runaways and in trying out several jobs he lost his arm. Yet, with all this unfortunate happenings Kaliappan, an illiterate young man, managed to have his own tea shop. He did so well that he can afford to employ another former street kid.
Being a field worker gave a whole different aspect to traveling. Suddenly I felt I was more than just a backpacker who’s travelling through, hanging out and at times experiencing deeply. Beside enjoyment came meaning. Gratification even. I felt as if I was now contributing to a greater whole, to a better world, however tiny the effect. The strength coming from runaway children, from lowest caste girls who want to have a better future, is heart warming. The innovation coming from children who want to learn, the eagerness to climb out of misery and poverty, is a feeling like a fire burning.
The biggest effect I felt when I was visiting a project for ‘shit scavengers’ (read more by clicking on Where afterthoughts lead to).
And this is how the second experience came to life
Having acquired the Chinese visa, which was difficult due to the Olympics going on, I took a bus from Chitral in Pakistan to the Chinese border. I had stayed a few weeks in a valley near Chitral and moved on. Upon arriving at the border I remembered something. Hadn’t I scribbled ‘come back for a long stay in Kalash’ in my little notebook under the heading ‘Wish List’.
Yes, I did. So, I returned.
Coming back to the valley there was the friend, a guy who befriended every foreigner with new enthusiasm, who helped me find a house to live in.
I wanted to be a shepherd. I wanted to have as many goats as my two hands had fingers, or more. And roam the high pastures above the valley.
This was out of the question. A woman alone on the high pasture was not good. Nor could I obtain my own house away from the few houses dotted around the valley. The only possibility was a stay with a family, in a summer-house, near a river.
This valley had seen it’s oddities and still did. There was a Japanese woman, divorced from a Kalash man, totally immersed in the tradition and living the situation there. There was an attractive young English woman who rode a horse with the Chitral team over to the highest polo field in the world. There was an American man hunting for Osama. He presented me with a cast iron stove to keep warm in winter, the woman who was embroidering at the river and refused to marry anyone in the valley. All she wanted was a goat, or sheep.
I came to live with Uran and Faizi in Bumboret. Their summer-house was outfitted with an extra big room and that would be mine. The floor was from mud and sand. The kitchen consisted of two tree logs placed on the soil. The walls were rough stones laid upon each other stabilized with heavy logs. Not a single nail was used. This way the house was able to move on the sways of the Earth. Food was sparse, unless I would make the trip every few days to Chitral, a town a few hours away by jeep. Which I didn’t. I lost 10 kilogram, and had a bacterial bowel infection for a year. When it got cold, a donkey would deliver a stash of wood. I would wash myself with the bucket shower-system, water heated over a fire, and only once in a week. I contracted flees and was content, because they came from the goats. Now, after all, I was a kind of shepherd.
Uran and Faizi’s household matched my needs perfectly. They were not as much organized and less tidy. In my eyes, something not essential in a valley like Kalash. I became friends with Uran, we shared a kind of sister-bound, and called each other baba.
The Kalash people are called kafirs, unbelievers, by the rest of Pakistan. Which is, of course, not only derogatory and hypocrite but untrue. The people in the Kalash valley are animists. They welcome each new season by celebrating it exhaustively.
Also the death may be commemorated many years after and a feast will follow. While the men have mostly lost their traditional dress, the women haven’t. Elder generation wears thick woven wool dresses in winter, most women now wear dresses made from black textile. All hand-made on awful unusable Chinese hand sewing machines.
With a festival women will doll out greatly. Heavy head dresses made from cowrie shells, beads and buttons. They wear an extra kilogram on necklaces made from beads. With a festival women might apply artistic –or questionable- make-up, show abundant flirtatious dances, dress like a man, and a lot of alcohol is consumed. Men are proud to wear extra abundant bird feathers on their pakol, an Afghan cap. Their outfit is an uninteresting salwar kameez, like the rest of men wear in Pakistan.
On particular festival-days food is offered for the death in the temple, together with goat sacrifices. Sometimes this is done in name of one of the several gods. There are deities, shrines and temples throughout the valley, where women are not allowed to enter. I was not too offended, as separation between the sexes in daily life doesn’t exist. But a bit disappointed I was. Though, I got my share of cultural wisdom when people died and when Faizi, the man of the house I lived in, organized a feast, called Gandau. A ritual celebrating his 15 years ago deceased father, and fed 3 complete villages, had 2 statues made and more than 100 goats slaughtered. This form of disambiguation altered Faizi a lot of status, and me a dazzling depth in their culture.
One of the most stunning and deep felt happenings was when the whole valley came together at night at the end of Chaumos, winter festival. Having mentioned separation didn’t existed in daily life, the men would walk apart from the women, on a higher ridge against the valley slope. We would all carry burning torches and walk in a slow pace. In the cold, slight freezing night, to the beginning of the valley. There we would break loose in an abundant festive feast. This was the end of winter festival, where we, the Kalash people, were allowed to be in touch, literally, with Muslims again.
That’s right, we were not to interact with Muslims. Quite a few Kalash people are conversed and so the valley is a mix between the two religions. During this time Muslims would not open their shops to reduce contact, such as handling money and the risk of touching a finger. I was not to meet privately with my Muslim friends either.
More rules were applied. I had to leave the house when I had my periods. As it was tradition to seek a toilet pitch outside the house after a woman had delivered a baby. Uran would defecate near the river for some time after her delivery. A woman having her periods would go to bashali, a house where women stay during their menstruation or throughout their child delivery. She could exit bashali but was not to touch anything, as it would impure that what was touched. But Farzana wanted to continue stitching her dress, so she would come from the bashali to borrow the sewing machine. Her mother would place the sewing machine near the river and pick it up in the evening after Farzana rubbed it firmly clean from her impure touch.
I have been purified during winter festival, by burning twigs of juniper waved around me. Uran has been purified by her husband after giving birth, in order to be allowed to come back home, and start milking the cow the next day.
My stay, besides a deep cultural tradition, where many people don’t know the origins of anymore, was set in a summer-house with 3 other families. Uran, the woman of the house had delivered 13 children, and was begging to have no more. She would grab a few of the smallest children when there was an earthquake, which we felt quite often. She would hand me over beans, which I would boil for hours. I would add mutton and she would sneak in when her children and husband were out of view. We would close and lock the door and eat a good consistent meal, a meal where she did not have to share.
We were both happy when we were invited at a wedding, she would take the smallest children again, and we would have a feast. Even I started to be incredible greedy, over such a simple thing as an onion. I, and I am sure Uran too, would watch the offerings for the death in winter festival. Colorful cakes, an abundance of fruit and cooked treats would be on offer, for long expired people who, I am pretty sure, would not come to eat it.
Most women were busy running a family of a big number and so I was an exception, I had plenty of time to embroider at the river or sitting with the elderly women at the elevated terrace. While they would stuff light narcotic drugs between their gums I would try too, and soon decided otherwise. And kept on embroidering. And life went on, with the troubles such as religious disruptions, and charms, such as deep felt happiness, just as anywhere else in the world. I started to be curious to neighboring India again, and to explore further. And so I left the summer-house with an exceptional family, 23 members in total. I took my embroidered scarf with me, never to wear, not once, but the technique was imprinted.
Note: due to lack of electricity and the end of battery life I could not make good use of my camera. Therefor the selection of photo’s are rather poor.
De twee ervaringen die me het meest zijn bijgebleven
Er zijn twee dingen geweest die een enorme invloed op me hebben gehad tijdens mijn reizen, afgezien van het reizen zelf. Het eerste is vrijwilligerswerk voor een organisatie komende uit mijn dorp, waar ik woon wanneer ik niet op reis ben. Het werk hield in dat ik scholen en weeshuizen bezocht, opvangcentra en lokaal meewerkende organisaties. Ik ontmoette families die acute hulp hadden ontvangen voor een kind. En ik bezocht etnische minderheidsgroepen, een ervan de Gujjar’s, een semi nomadische stam.
De andere gebeurtenis die een grote uitwerking op me had was het verblijf met een inheemse familie in een vallei in Pakistan, op loopafstand van de Afghaanse grens. Ik verbleef hier bijna een jaar, mijn visa telkens verlengend, of vervalsend. Ik maakte deel uit van hun dagelijkste levensstijl, waar ik het een stuk makkelijker had omdat ik enkel borduurde.
Laat me je meer vertellen over de eerste ervaring
Wanneer ik rond reis in Sri Lanka, heel kort na de tsunami, laat mijn moeder me weten dat een stel uit ons dorp ook in dat land is. Ik ben niet enorm sociaal en ik zit ook niet verlegen om nog meer mensen te ontmoeten, toch reis ik over naar Galle. Ik ben eigenlijk wel nieuwsgierig naar Marijke en Jacques, die de organisatie Focus on Education runnen.
Is het toeval dat zonder enige afspraken tussen ons, zonder informatie uitgewisseld te hebben, ik incheck in een guest house waar zij diezelfde ochtend vertrokken zijn?
Hen ontmoeten mislukt echter.
Een volgende poging om hen te ontmoeten lukt wel en ik kom met ze in contact in ons eigen dorp. We spreken af dat ik veldwerker zal worden op mijn komende reis. Want reizen is leuk maar als er voor mij geen groter geheel of doel aan gekoppeld wordt is het wat vlak. Dat ik als onbekende naar projecten zou gaan had een groot voordeel dan wanneer Marijke en Jacques zouden gaan; niemand zou ervan weten en daarom zou ik niet als vereerde gast verwelkomd worden. Geen slingers en dansshows voor mij, maar vooral ook geen opgekrikte werkelijkheid. Ik kwam telkens onverwacht en mocht zo lang blijven als ik wilde. Ondertussen stuurde Marijke me een lijst waar ik heen moest, wie ik moest contacteren, waarnaar uit te kijken, wat te controleren, tellen en fotograferen. Jammer dat Marijke niet wist dat zuster Marie-Lou diabetes had en ik met een kilo zoetwaren aan kwam.
Je zou kunnen zeggen dat ik de ogen van Marijke en Jacques was, zij kregen te zien en te horen door mijn verhalen en foto’s. Een zuivere realisatie van hun projecten. Want hoe kan je zeker zijn dat toegestuurd geld duizenden kilometers verderop juist besteed gaat worden? Hoe kan je er vertrouwt op af gaan dat andere doen wat ze beloven? Een meewerkende buitenlandse organisatie kan zoet praten enkel om donaties te krijgen.
Ik begin met veldwerk:
Met enkel een foto van Marijke en Jacques gehuld in een kleurrijke sliert bloemen, van toen ze verwelkomd werden als ere gasten bij een Indiase organisatie, ga ik op pad. Ik zoek naar Dharmender, een jongen met een open schedel die hulp ontvangen heeft. Jaren geleden ontdekte Marijke, zelf lerares, hem met een gele bouwhelm op in de klas. Het bleek dat hij een gapende wond in zijn schedel had waardoorheen je zijn hersenen kon zien. Geraakt met een elektriciteitskabel die over de weg spannen. Zulke dingen gebeuren. Dharmender werd mede verzorgd met de hulp van een bemiddelende organisatie in India. Hij werd naar een ziekenhuis gebracht waar zijn arm aan zijn hoofd werd genaaid zodat nieuwe huid aan zou groeien op de hoofdwond. Daarna onderging hij herstel in beweging en was hij weer klaar om de draad des leven op te pakken. Zijn vader kookte maaltijden voor de lokale politie, zijn moeder zorgde voor de kinderen. Drie meisjes, een broertje van Dharmender en een paar koeien. Ze woonden in een oud vervallen politiebureau, zonder toilet maar met een deur naar de enige slaapkamer die zij allen delen. Ik ook. ‘Als je gaat poepen, moet je goed opletten dat er geen apen op je af komen, die kunnen je aanvallen,’ waarschuwt mama Devi me wanneer ik aangeef naar de bosjes achter het huis te gaan.
Daarna nam ik een jeep van Dehra Dun naar de voet van een berg. Ik liep voor 3 uur omhoog, naar een plek die niet op de kaart staat aangegeven. Hier ontmoete ik mensen die nog altijd handgeweven broeken en colberts dragen. Hun kinderen hoeden de geiten en schapen, die melk en wol leveren, uren aan een stuk. Eigenlijk is er geen tijd voor school. Nou ja, er is ook geen school. De Indiase overheid vindt het gewoon niet zo handig om hier scholen te bouwen. Focus on Education tezamen met een lokale stichting besloot hier een school te bouwen. Want hoe moeilijk de locatie ook is, er leven behoorlijk wat mensen, en kinderen. Echter, na de opening van de school hoeden de kinderen nog steeds hun schapen en geiten, maar met een verschil: de kinderen zitten in de school terwijl de herbivoren buiten op de weidegrond rondom de school mekkeren van blijdschap. De kinderen collecteren hun dieren na de lessen, beide voldaan.
Vijf andere scholen worden gebouwd in moeilijk te bereiken plaatsen in de bergen van Himachal Pradesh, een Noordelijke deelstaat van India.
Ik reis naar het zuiden om een opvangcentrum voor weggelopen kinderen te bezoeken. Kinderen die instinctief weten dat wat zij ontvangen als opvoeding niet oké is. Zoals een moeder die gedwongen is als prostitué te werken in haar eigen huis, of een zus die verkracht wordt door haar moeders seks-klant. Of een moeder die drie keer hertrouwt met een man die geen kinderen van een ander op wil voeden. Weggelopen kinderen willen vaak iets anders dan lijmsnuiven of hun bloed voor een beetje geld verkopen.
Ik bezoek een krottenwijk waar ouders het nodig hebben om onder invloed van drank of drugs te zijn om zo hun werk te kunnen verrichten: handmatig verwijderen van poep in een stad met meer dan een miljoen inwoners. Ouders vinden het handiger wanneer hun kinderen niet naar school gaan zodat zij ook een inkomen kunnen genereren. Geld om hun kinderen te voeden zijn extra onkosten en zo kan het gebeuren dat kinderen voor zichzelf moeten zorgen. Zij werken dan onbetaald in simpele restaurantjes waar ze het overgebleven eten mogen meenemen; om zelf op te eten of door te verkopen.
Op een ander plek in Zuid India verblijf ik zomaar 6 weken omdat ik werk heb gekregen dat erg veel tijd in beslag neemt. Het volbrengen en geld inzamelen van een onderzoek naar bejaarde vrouwen en mindervalide jongeren. Dit is niet waar ik voor kwam toen ik een weeshuis bezocht. Nog opvallender is dat dit werk al eens door iemand eerder is gedaan. Ik doe alles dubbel, wekenlang. Zo interview ik oudere vrouwen alleen achter gelaten door hun kinderen vanwege een veranderende maatschappij die meer individualisme verlangt. Ik interview een vergroeide jongen die zijn situatie klaarblijkelijk geaccepteerd heeft, omringt door vrienden zit hij in een roestige rolstoel met uitgedroogde, lege rubberbanden.
Ik ontmoet Surej, een jongen van 13 met het leven en de daarbij behorende verplichtingen van een volwassen man. Hij koos ervoor om te werken in plaats van naar school te gaan. Misschien heeft zo’n jongen al teveel meegemaakt: zijn moeder die drie keer hertrouwt, met een drugsverslaafde man die haar dwingt seks te hebben met mannen die hij meebrengt. Wanneer Surej’ zusje wordt verkracht en hij daar getuige van is, komt het keerpunt. Surej verlaat zijn thuis. Wanneer ik hem ontmoet werkt hij fulltime voor een loon dat opgespaard wordt zodat hij later een eigen riksja werkplaats kan openen.
Papadums zijn bijgerechtjes in de vorm van een platte krokante koek, gemaakt van bonen of rijst. Gemaakt door kleine vingertjes van meisjes verkocht op jonge leeftijd. Ik bedoel, de meisjes zijn verkocht op jonge leeftijd, niet de papadums. En dat is handig voor de man die ze gekocht heeft want nu moeten zij werken om zichzelf vrij te kopen. De man die het meisje heeft ‘gekocht’ heeft geld in leen gegeven aan haar ouders zodat zij haar later uit kunnen huwelijken. Dan is het meisje ‘vrij’ in een vooropgezet huwelijk met een man die vooral haar gouden toebehoren verheerlijkt. Zo hebben haar ouders het beste met haar voor en zo zal zij zelf ook handelen wanneer ze een dochter baart. Tenzij dit meisje een denkbeeldig touw aangeboden krijgt om zichzelf hieruit te trekken.
Ik ontmoet Kaliappan, geboren in een nomadische familie die deel uitmaakt van een straatbedelaars clan. Zijn ouders gaven shows waarin ze zelfkastijdingshandelingen verrichten. Als een klein jongetje werd hij mee op sleeptouw genomen en moest hij shows geven waarbij hij zichzelf verwondde. Dit gebeurde met messen zodat hij onder het bloed kwam te zitten, of hij sloeg zichzelf met een ijzeren staaf. Kaliappan groeide op met het besef dat dit niet was wat hij wilde en hij besloot zijn familie te verlaten. Hij zocht onderdak in een centrum voor weggelopen kinderen, en in een van de banen die hij aangeboden kreeg verloor hij zijn arm. Toch, met al deze tegenslagen lukt het Kaliappan, een ongeletterde jongen, om een theeshop op te zetten. Hij doet dit zo goed dat hij nu zelfs een andere straatjongen in dienst heeft kunnen nemen.
Dit -onbetaalde- vrijwilligerswerk gaf een heel andere lading aan het reizen. Plots voelde ik meer dan zomaar een gewone backpacker te zijn, ergens doorheen reizende of hier en daar wat langer rondhangend, zelfs wanneer ik een diepe ervaring beleefde. Nu kwam er naast plezier, avontuur en nieuwe culturen een betekenis bij. Voldoening zelfs. Het voelde alsof ik nu meewerkte aan een groter geheel, aan een beter gebalanceerde wereld, hoe nietig het effect ook. De kracht van weggelopen kinderen en van zogenaamd onaanraakbare meiden die een betere toekomst willen, is hartverwarmend. Het kunnen dat voortkomt uit kinderen die willen leren, de welwillendheid om uit armoede en misère te klimmen is een gevoel van brandend vuur.
Het grootste effect dat ik voelde kwam voort uit een bezoek aan de ‘strontrapers’. Klik hier om meer over dit bezoek te lezen.
En dit is hoe de tweede ervaring tot leven kwam
Met het Chinese visum op zak, een lastig te bemachtigen document vooral toen de Olympische spelen daar gehouden werden, reis ik af naar de grens. Daar aangekomen te zijn herinner ik me iets; mijn dagboek waar ik een apart lijstje had gemaakt met wensen. Ik had geschreven ‘lang verblijf in Kalash’ omdat de paar weken dat ik in Kalash vallei in Pakistan verbleef een ongelofelijk mooie ervaring was.
Net aangekomen bij de Chinese grens besluit ik terug te gaan. Terug in de vallei ontmoet ik de man die iedere westerling zo’n beetje bevriend, Taj. Hij is mijn vriend nu ook en zorgt voor een huis waarin ik kan leven.
Ik wilde een schaapsherder zijn. Ik wilde een groep schapen om de hoger gelegen weides te belopen met mijn beesten.
Dit kon helaas niet doorgaan. Een vrouw alleen op de hoge weides is onmogelijk. Ik blijk niet eens een eigen huis verder afgelegen van de dorpjes te kunnen bemachtigen. Het enige dat mogelijk bleek was een verblijf bij een familie, in een zomerhuis naast een rivier.
De vallei had al wat rare mensen zien komen en gaan. Zo was er een Japanse vrouw, gescheiden van een Kalash man, nu nog altijd compleet ondergedompeld in de manier van leven in de vallei. Er was een aantrekkelijke jonge Engelse vrouw die een paard kocht en met het poloteam van Chitral naar het hoogste poloveld ter wereld reed. Er was een Amerikaan die op zoek was naar Osama, we werden vrienden en hij verraste me met een gietijzeren fornuis om warm te blijven in de komende winter. Voor mij, de vrouw die aan de rivier zat te borduren en niet geïnteresseerd was om met iemand van daar, of überhaupt, te trouwen. Al dat zij wenste waren een paar geiten, of schapen.
Ik kom bij Uran en Faizi te wonen. Zij leven afwisselend in een winter en een zomerhuis. Hun zomerhuis heeft een extra grote, nieuwe kamer en dat wordt de mijne. De vloer is van zand. Een keuken is er niet dus leg ik twee planken op blokken. De muren zijn van ruwe steen die op elkaar gelegd zijn als puzzelstukjes, waarbij dikke balken de boel stabiliseren. Geen spijker is gebruikt. De constructie is zodanig dat het huis kan bewegen op de schokken van de aarde, iets dat regelmatig gebeurde. Eten was niet overdreven aanwezig, tenzij ik om de paar dagen naar het stadje Chitral zou gaan drie uur verder per jeep. Iets wat ik niet deed. Ik verloor 10 kilo in lichaamsgewicht, waarschijnlijk door een bacteriële darminfectie waar ik een jaar last van had. Toen het kouder werd kwam een ezeltje twee manden vol hout brengen. Ik waste mezelf met een emmer water, verwarmd op de gietijzeren kachel, ongeveer eens per week. Ik deed vlooien op, en leefde content, omdat ze van de geiten kwamen. Zo was ik plots toch een soort van geitenhoeder.
Uran en Faizi’s huishouden kwam zeer goed overeen met hoe ik me voelde. Zij waren niet ontzettend georganiseerd en minder opgeruimd en netjes. In mijn opzicht is dat ook niet zo nodig in een vallei als Kalash. Ik werd vrienden met Uran, we kregen een soort zus verhouding, en we noemden elkaar baba.
De Kalash bevolking wordt kafir -ongelovige: niet Mohammedaan- genoemd door de rest van Pakistan. Dit is niet alleen denigrerend en hypocriet maar ook onjuist. De mensen in Kalash zijn animisten. Ze verwelkomen elk nieuw seizoen met groot enthousiasme. Ook de doden worden nog herdacht en groots gevierd, vele jaren na hun sterven.
De mannen hebben hun traditionele kleding verloren, de vrouwen niet, zij stralen van pracht en praal. De oudere generatie draagt soms nog de zware, ouderwetse, handgeweven wollen jurk in de winter, maar veruit de meeste kiezen voor synthetische zwarte textiel. Alles handgemaakt op een vreselijk tegenwerkend Chinees machientje dat met de hand aangedreven wordt.
Met een festival gaan vrouwen ertegenaan, en dossen zich prachtig uit: een nieuwe jurk en zware hoofddeksels gemaakt van schelpjes, kralen en knopen. Ze dragen extra kilo’s aan kettingen gemaakt van stenen kraaltjes. Met zo’n festiviteit kunnen vrouwen uitbundig en flirtend dansen, zich vermommen als man, en veel alcohol drinken. De ware make-up artiest gaat uit haar dak en tipt het staafje van de nagellak over haar gezicht. Mannen kunnen nu eindelijk de kleurrijke veertjes van waarschijnlijk een bedreigde vogelsoort in hun pakol -een Afghaanse pet- steken, maar verder dragen zij de onoriginele salwar kameez, zoals de rest van Pakistan.
Op bepaalde festival dagen werd er voedsel geofferd aan de doden in een daarvoor bedoelde tempel, tezamen met geiten. Soms werd dit gedaan in naam van een van de verschillende goden. Er zijn godheden, heiligdommen en tempels verspreid door de valleien, waar vrouwen niet mogen komen. Toen ik dit hoorde was ik niet enorm beledigd omdat de omgang in het dagelijkse leven niet gescheiden is. Maar een beetje jammer vond ik het wel. Gelukkig kreeg ik mijn aandeel in culturele diversiteit wanneer mensen stierven of toen Faizi een groot feest organiseerde ter ere van zijn 15 jaar geleden overleden vader. Dit rituele feest, Gandau, zorgde ervoor dat Faizi twee houten beelden liet maken en drie valleien voedde met 100 van zijn eigen geiten. Deze vorm van voorouders vereren gaf Faizi veel aanzien, mij een wervelende diepte in hun cultuur en Uran een trieste werkelijkheid van hoe haar man zijn geld liever besteedde…
Een van de meest indrukwekkende en diep voelende gebeurtenissen gebeurde toen de hele vallei samen kwam op de laatste dag van het winterfestival, Chaumos. Terwijl ik net omschreef dat dagelijkse segregatie niet voorkwam, lopen nu alle mannen ver verwijderd van de vrouwen, over een hoger gelegen pad tegen de bergwand. We dragen ieder een bundel brandende fakkels terwijl we langzaam naar het andere eind van de vallei van Bumboret lopen. Daar aangekomen gaat de diepzinnige sfeer over in opnieuw een hellevuur van feest. Daar eindigde het winterfestival en waren wij, de Kalash mensen waartoe ik ook behoorde, weer toegestaan om moslims aan te raken. Letterlijk.
Dat lees je goed, we mochten weer omgaan met moslims. Een behoorlijk aantal Kalash mensen hebben zich bekeerd tot de Islam en zo zijn de in totaal drie valleien een mix van moslims en Kalash animisten. Tijdens dit bepaalde onderdeel van Chaumos sloten moslims hun shops, om het contact te verminderen, zoals het aanraken van een vinger wanneer geld overhandigd moet worden. Ook mocht ik niet met mijn moslim vrienden afspreken.
Er waren meer regels: ook ik moest het huis verlaten wanneer ik menstrueerde. Net zoals het een traditie was dat de vrouw die net bevallen was haar toiletbezoek buiten in de natuur moest zoeken. Uran poepte graag vlakbij mijn borduurplekjes naast de rivier, totdat ze weer gewoon binnen op het toilet mocht. Elke vrouw die haar menstruatie had ging naar bashali, een speciaal vrouwenhuis waar vrouwen verblijven die ongesteld zijn en wanneer ze een kind baren. Vrouwen waren toegestaan om de bashali te verlaten maar mochten absoluut niets aanraken, omdat het een onzuiver effect zou hebben. De moeder van kleine Djus Bibi werd halfslachtig verzorgd door de andere vrouwen in huis terwijl haar moeder van een afstandje toekeek, en ’s avonds weer terugkeerde naar het vrouwenhuis. Aanraken kon ze haar kinderen niet want dat is onzuiver.
Ik ben gezuiverd tijdens het winterfestival, Faizi zwaaide met twee brandende jeneverbestwijgen over en om me heen. Uran werd ook gezuiverd door Faizi, haar man, vlak nadat ze een kind bebaard had, opdat ze weer terug naar huis kon komen. Waar ze meteen de volgende dag de koe weer kon melken. Mijn verblijf, naast een diep culturele traditie waarvan vele niet meer het hoe en waarom weten, speelde zich af in een groot stenen huis met plat dak. Ik leefde hier met drie andere gezinnen. Uran, de vrouw des huizes, was ongeveer mijn leeftijd (36), en heeft 13 kinderen gebaard. Ze uitte regelmatig dat het er teveel waren en dat ze geen kinderen meer wilde. Telkens wanneer er een aardbeving was greep ze de kleinste kinderen onder haar arm en rende ze naar buiten. Ze gaf me bonen, die ik uren op het vuur liet koken. Ik deed er schapenvlees bij en Uran kwam dan stiekem naar binnen geglipt wanneer haar kinderen en haar man uit het zicht waren. Ik sloot de deur zodat zij eindelijk een volwaardige maaltijd kon eten zonder die te hoeven delen. We aten vaak samen, met de kat die ze me gegeven had, tussen ons in.
Uran en ik waren blij wanneer we weer eens een uitnodiging kregen voor een bruiloft, niet voor de soms erg jonge islamitische bruid maar voor ons zelf. Uran nam wederom een paar van haar kleinste kinderen mee en we genoten een feestelijke maaltijd. Lalek van 7, haar zoon die in mij een tante had gevonden waarbij hij binnen mocht voetballen, viel van consternatie van zijn stoel: hij at drie borden vol. Ook ik begon ongekend hebberig te worden over zoiets simpels als een ui. Ik, en vermoedelijk Uran ook, konden de offerandes die in de tempel lagen bekijken in smacht. Kleurrijke cakes, een overvloed aan fruit van de tropische laaglanden van Pakistan en droge, maar voor ons heerlijke, koekjes lagen uitgestald voor de lang geleden overleden voorouders. Mensen waarvan ik vrijwel zeker weet dat ze die niet op komen eten. De meeste vrouwen waren druk met hun gezinsleven dat uit een groot aantal kinderen bestond, behalve ik. Ik was een behoorlijke uitzondering want ik had tijd om te borduren en om met de ouderen vrouwen samen te zitten op het verhoogde balkon van het huis. De ouderen vrouwen genoten ervan om licht soort drugs tegen hun tandvlees te drukken. Ze spoorde mij aan om ook eens wat te proberen. Ik was al gauw niet meer in staat rechtop te staan, dus besloot dat dit een eenmalige ervaring was. Laat mij maar borduren. En zo dobberde het leven in de vallei voort. Met de problemen rondom religieuze onenigheden, en de charmes zoals diepgaand geluksgevoel. Gevoelens en gebeurtenissen zoals overal ter wereld. En zo gebeurde het weer dat ik een verlangen kreeg naar buurland India. De dag brak aan dat ik de vallei verliet, een zomerhuis met een uitzonderlijke familie, 23 leden in totaal. Ik na
m mijn geborduurde wollen sjaal mee, nooit gedragen te hebben, maar de techniek gebeiteld in mijn hoofd.
CINDY Needle Art 